دستغیب: تبلیغ یک نوع کتاب در صداوسیما نتیجه عکس می‌دهد

عبدالعلی دستغیب، منتقد پیشکسوت کشورمان معتقد است که تبلیغ فقط یک نوع کتاب یا یک ناشر یا نویسنده در تلویزیون نتیجه عکس می‌دهد و برنامه‌های ادبی تلویزیون باید متفکرانه و منجر به تعالی حوزه فرهنگ و تولید کتاب باشد. به باور این منتقد پیشکسوت، فرهنگ فقط از گذشته به امروزی‌ها نرسیده و جنبه بازسازی شدن دارد.

عبدالعلی دستغیب

برخی مسئولان فرهنگی فکر می‌کنند آداب و رسومی که از گذشته به ما رسیده، فرهنگ است در حالی که فرهنگ دارای جنبه آفرینشگری است و نیاز به بازسازی و بازنگری دارد؛‌ مثلا اگر نویسنده‌ای رمانش شبیه به قصص سعدی یا سمک عیار باشد کارش تکراری است

به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: یک گفت‌وگوی فلسفی سنجیده که ظرافت کار  تولید کنندگان و دست‌اندرکاران برنامه‌های تلویزیون را نشان دهد، بسیار اهمیت دارد اما جای چنین برنامه‌هایی در صدا و سیما خالی است. مسئولان ما اغلب بین فرهنگ و آداب و رسوم تفاوتی قایل نمی‌شوند و این دو را با هم اشتباه می‌گیرند.

فرهنگ باید بازسازی و بازبینی شود

این منتقد پیشکسوت افزود: برخی مسئولان فرهنگی فکر می‌کنند تنها آداب و رسومی که از گذشته به ما رسیده، فرهنگ است؛ در حالی که فرهنگ دارای جنبه آفرینشگری است و نیاز به بازسازی و بازنگری دارد؛ مثلا اگر نویسنده‌ای رمانش شبیه به قصص سعدی یا سمک عیار باشد کارش تکراری است.

دستغیب اضافه کرد: مدیران صدا و سیما و کسانی که در تلویزیون اهل سخنرانی‌اند، فکر می‌کنند اگر زیاد یک مطلب را تکرار کنند و بگویند فلان کتاب بهترین کتاب یا فلان شاعر بهترین شاعر ایرانی است در اذهان تأثیر می‌گذارد. آن‌ها نمی‌دانند که این کار نتیجه عکس می‌دهد.

تبلیغات تلویزیون برای اشخاص یا تفکر

شهریار در زمان خودش شاعر تجدد طلبی بود اما نمره‌ای که صدا و سیما به او داد نمره خودش نبود. شهریار حتی با تبلیغات تلویزیون هم در ردیف حافظ و سعدی قرار نگرفت

خاص بی‌نتیجه است

مترجم آثار نیچه در ایران ادامه داد: شهریار در زمان خودش شاعر تجددطلبی بود اما نمره‌ای که صدا و سیما به او داد نمره خودش نبود. شهریار حتی با تبلیغات تلویزیون هم در ردیف حافظ و سعدی قرار نگرفت.

دستغیب گفت: پیشنهاد ما و علاقه‌مندان به کتاب و ادبیات این است که سازمان صدا و سیما و سازمان‌های فرهنگی دیگر، ذوق فرهنگی مردم را ارتقا دهند. به گمانم راه این کار مباحثه آزاد است.

در دنیای امروز باید با تفکر  و ذهن منتقد آشتی کرد

وی توضیح داد: برنامه‌های فلسفی تلویزیون تکراری است. اغلب سخنرانان این برنامه‌ها حرف‌هایی را که پنج سال پیش درباره ابن سینا و فارابی زده‌اند، بدون هیچ گونه نظر

اقرار به جهل خود نوعی دانایی است؛ این در حالی است که همه‌مان می‌گوییم می‌دانیم. استاد دانشگاه به تلویزیون دعوت می‌کنیم و او هم راجع به فردوسی، پست مدرنیسم، فیزیک، روانشناسی، سعدی و حافظ حرف می‌زند. این در حالی است که دنیای امروز دنیایی تخصصی است. اگر کسی بخواهد حافظ و سعدی را بشناسد باید بداند که ‌آن‌ها دو جهان مجزای از یکدیگرند و فرم‌شناسی‌شان با یکدیگر تفاوت دارد

مستقل درباره حافظ و سعدی و فردوسی و خیام هم تکرار می‌کنند.

این منتقد ادبی گفت: ما مشکلات و اشکالات اداری داریم؛ مهم‌تر از همه اشکالات فکری داریم. ما مدت‌ها با فکر، قطع رابطه کرده‌ایم. قدما می‌گفتند اقرار به جهل خود نوعی دانایی است؛ این در حالی است که همه‌مان می‌گوییم می‌دانیم. استاد دانشگاه به تلویزیون دعوت می‌کنیم و او هم درباره فردوسی، پست مدرنیسم، فیزیک، روانشناسی، سعدی و حافظ حرف می‌زند؛ این در حالی است که دنیای امروز دنیای تخصصی است. اگر کسی بخواهد حافظ و سعدی را بشناسد باید بداند که ‌آن‌ها دو جهان مجزای از یکدیگرند و فرم‌شناسی‌شان با یکدیگر تفاوت دارد.

مترجم کتاب «دجال» نیچه گفت: این نارسایی‌ها نتیجه نداشتن تفکر انتقادی است. اگر تلویزیون و رسانه‌ها بخواهند پرورش ذوق مخاطب را جدی بگیرند باید در برنامه‌ها و تولیداتشان تجدید نظر کنند و برنامه‌هایی تولید کنند که با تفکر آشتی کند.

دستغیب متولد 1310 شیراز است. وی از سال 1326 در روزنامه‌‏های شیراز همچون پارس و بهار ایران، و سپس در مجله‌‏ها و روزنامه‏‌های تهران همچون اطلاعات، کیهان، سخن، فردوسی، نگین، روشنفکر، امید ایران، پیام نوین، راهنمای کتاب، آینده، آدینه، کلک، کیهان فرهنگی، نیستان و ادبیات داستانی، مقاله‌ها و مطالب متعددی در زمینه‏‌های تاریخ، فلسفه، جامعه‏‌شناسی و هنر قلم زده است.

از دستغیب تا کنون بیش از 40 عنوان کتاب منتشر شده است. وی در سال 1382 طی مراسمی در صدا و سیما، به عنوان چهره ماندگار در رشته نقد ادبی شناخته و موفق به دریافت لوح تقدیر و جایزه شد.

«نقد ادبی و نوعیت متن» از تازه‌ترین کتاب‌های دستغیب است.

مجموعه‌ای از آثار این پژوهشگر

اگر تلویزیون و رسانه‌ها بخواهند پرورش ذوق مخاطب را جدی بگیرند باید در برنامه‌ها و تولیداتشان تجدید نظر کنند و برنامه‌هایی تولید کنند که با تفکر آشتی کند

در قالب پنج مجلد با نام «از دریچه نقد» از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شده است.